Од сите главни области на самоформирање на детето – координирано движење, независност и волја – волјата најмалку се разбира и поддржува во нашето општество денес. Сепак, знаеме дека за да имаме самодоверба, мора да можеме да се контролираме. Оваа контрола се протега на нашите ментални животи, како и на нашите физички дејства. Детето мора да научи да ги дисциплинира своите мисли, исто како што ја учи дисциплината на дејствување.
Прифаќањето на „правилата на патот“ од страна на ова дете, така да се каже – исто како и неговите најдлабоки вредности – во никој случај не имплицира дека треба да воспитуваме деца кои ќе пораснат во самозадоволни и зависни возрасни. Монтесори образованието го поддржува токму спротивниот пристап да се биде човек од раѓање. Личните искуства на Марија Монтесори со фашизмот, нацизмот и комунизмот ја убедија во апсолутната неопходност од слобода на мислата во сите општества.
Како можат да бидат послушни и да размислуваат сами?
Како да воспитуваме деца кои имаат самоконтрола, кои го прифаќаат авторитетот на возрасен и кои сè уште растат способни да размислуваат со своја глава? Како да ги поведеме од „тврдоглавото самоволие“ на дете под три години до воспоставената волја и храброст потребни за да се продолжи со тешките задачи кои ги носи зрелоста? Поконкретно, како да им помогнеме на малите деца во почетокот на животот да ја развијат способноста да изберат позитивна задача и потоа да се фокусираат на неа, несвесни за надворешните одвлекувања и не обрнувајќи внимание на оние кои би можеле да им го одвлечат вниманието?
Дете под шест години нема вистинско разбирање зошто однесувањето е несоодветно. Родителите не можат да му дадат апстрактни причини за самоконтрола на своето дете и да очекуваат тоа да го разбере. Наместо да се расправаат со своето дете под шест години, родителите мора да се потпрат на други стратегии – поконкретно, наметната контрола и последици.
За почеток, воведете ред во сопствениот живот
Првиот начин на кој можеме да му помогнеме на детето е да послужиме како модел на самоконтрола и ред во нашите животи. Ако водиме уреден живот, таквите постапки ни се природни. Меѓутоа, ако нашите животи се хаотични и обично се чувствуваме исцрпени и надвор од контрола, треба да забавиме и да се преиспитаме себеси и нашите животи. Посебно, мораме да ги оцениме активностите во кои соработуваме со нашите деца. Дали собираме играчки по случаен избор или со редослед ги ставаме сите плишани животни во една корпа, а коцките во друга, сложувалките на полицата, а книгите во корпата до столчето за лулка? Дали кога ја чистиме просторијата, ги земаме сите валкани алишта во корпата и крпата во бањата, па ги редиме чевлите во решетката за чевли и ја закачуваме или свиткаме чистата облека?
Кога сме уредни во секојдневните активности, децата ја доживуваат дисциплинираната мисла што е во нашите умови. Бидејќи нашиот ментален поредок е исто така видлив за нив, тие можат да го вградат овој ред за своја сопствена употреба.
Рутина, рутина, рутина
Доследноста во распоредот и рутините се од суштинско значење за разбирањето на бебето за тоа што се очекува од него. Неговиот фронтален лобус сè уште е неоформен. Ниту мозокот ниту јазикот не се доволно развиени за да ги разберат промените во рутината. Затоа, обидете се да имате планирано време за излегување ако го носите вашето дете со себе, без разлика дали станува збор за одење во продавница, за прошетка во парк, за присуство на верска служба или за посета на пријатели. Ако вашето бебе го поминува утрото надвор или друг простор, планирајте да го однесете веднаш дома секогаш кога е можно, оставајќи ги другите настани подоцна попладне. Како е за дете од две или три години ако – наместо предвидливоста на ручек дома секој ден на пладне, проследен со спиење или одмор – секој ден е различен: не поради неопходност (што понекогаш ќе се случи) , но поради родителското непознавање на неговите вистински потреби? Детето еден ден оди во парк кога ќе го земете од градинка, следниот ден оди директно во продавница, а следниот ден оди кај другарка на ручек, а потоа на шопинг. Четвртиот ден се враќа на ручек и спие дома. Две и тригодишно дете не ги разбира овие промени во активностите и причините за нив. Ако на детето му се допаѓа тоа што се случило вчера, тој бара да го повтори: „Сакам да одам во парк!“ Родителите ова инсистирање го толкуваат како тврдоглавост. Но, детето не може да разбере зошто не го носите во парк или во куќата на пријател. Исто така, децата не разбираат дека одиме во самопослуга кога ни требаат намирници или дека мора да носат јакна затоа што е ладно, кога вчера беше топло и не им требаше. Секако, нема секогаш да можете да го следите неделниот распоред за излегување. Кога ќе се појават овие ситуации, ќе му помогнете на вашето дете да има чувство на сигурност и самоконтрола ако одржувате што повеќе елементи од рутината за време на таквите излегувања. Облечете го во обична јакна или џемпер. Одете по истиот пат. Покажете познати патни знаци на патот. Направете се што можете за да го потсетите вашето дете на предвидливите шеми во неговиот живот.
„Не“ мора да значи не секој пат!
Ова е долг процес на самоформирање на детето. Родителите мора да внимаваат да не го успорат намерно, со недостаток на уверување и цврстина. „Не“ мора да значи не секој пат. „Не“ не може да значи: „Прашај ме повторно и можеби ќе попуштам.“ Или, „Ако врескаш доволно гласно, ако ме удриш или скршиш нешто, можеби ќе ти дадам што сакаш.“ Ова сценарио звучи екстремно; но не е невообичаено во интеракциите родител-дете во нашето современо општество. Како родител, треба да одлучите: „Какво дете сакам?“ Децата на кои им е дозволено да манипулираат со родителите учат да ја трошат својата енергија и да ја развиваат својата интелигенција на тој начин. Станува ментална навика. Децата кои ги исполнуваат убедувањето и цврстината на нивните родители во поставувањето граници стануваат карактерни личности кои ги разбираат животните ограничувања и одговорности. Според зборовите на Монтесори едукатор за наставници: „Улогата на возрасен е да ги научи децата на граници со љубов, или светот ќе ги научи без љубов“.
Извадок од книгата „Монтесори од почеток (детето дома, од раѓање до три години)“
