Стефан седеше во својот стан, гледајќи низ прозорецот, но не ги гледаше улиците. Вистинската слика беше неговата сопствена сенка која ја проследуваше неговата историја — историја полна со нејасни патишта, неизречени зборови и неодговорени прашања. Одлично беше тоа што го разбра дека нема одговори. Но, иако го знаеше тоа, денешниот ден му изгледаше поинаку. Секој здив, секоја минута беше тежок товар, а неговото срце, со секое отчукување му укажуваше дека е на работ на нешто — нешто што не можеше да го опише.
„Што ако се изгубам?“ – си помисли. Тоа беше само еден од стравовите што се криеле зад неговото лице, една од милионите мисли што му се вртеле низ умот. Стефан не беше сигурен кога првпат ја почувствувал оваа тежина. Можеби тоа беше пред неколку години кога неговите амбиции почнаа да се претвораат во прави линии, кои, колку и да ги следеше, не му даваа одговор на прашањето за смислата. Можеби беше вчера, кога повторно се соочи со своите неостварени соништа, без знаци дека нешто ќе се промени. Можеби пак беше само пред неколку минути, кога неговата омилена книга падна на подот и ја отвори на страницата каде што се говореше за животот кој тече помеѓу нас, а ние не го забележуваме. Но, денес, Стефан се чувствуваше празно. Времето беше само обична мерка, еден континуитет кој го носеше во некоја друга димензија, место каде што не постоеше ништо друго освен анксиозноста. Во еден миг, додека седеше на неговиот омилен стол, го погледна своето одразување во огледалото. И ја виде својата изгубеност. Тој не беше само изгубен на планот на својата реалност. Тој беше изгубен во себе. И тогаш, со слаб здив, се осмели да се погледне право во тоа што го плашеше најмногу — својата слобода. Таа слобода која го тераше да се праша, „Што ако нема смисла?“ Тогаш, во најмала мерка, Стефан почувствува дека таа анксиозност не беше само непознато чувство. Таа беше дел од неговото постоење. Секој збор, секој одговор, секој избор — беше тежина која му ја покажуваше неговата слобода. И тој мораше да се соочи со тоа. Стефан се повлече од прозорецот и се насочи кон малата кујна во која остави чаша полна со ладно, веќе заборавено кафе.
Свежиот мирис на еспресо од утринската рутина веќе исчезнал. Вината и стравот коишто го запоседнуваа беа попречувачки, ги блокираа сите негови обиди да најде мир. Секое ново мислење само го засилуваше неговото чувство на празнина, како да се изгубил во големиот, безначаен океан на своите идеи и амбиции. „Не можам повеќе да го избегнувам ова”- си рече, но не беше сигурен дали се однесуваше на себе или на некоја одлука која ја одложувал со години. Тогаш, како нешто да го повлече, без разлика на тежината која ја носеше во срцето, Стефан излезе од куќата и тргна пеш до најблиската паркова патека. Порано, таа патека беше негово место за бегство – момент на мирност и изолација. Но денес, не беше исто. Поранешната радост на зеленилото и свежиот воздух му изгледаа далечни, како нешто што припаѓа на некој друг живот. Превртените гранки на дрвјата се истакнуваа како слики од некои нерешени патишта кои водат кон уште поголем хаос. Не можеше да избегне чувството на анксиозност што го обземаше — сите оние минати избори кои се сметаа за неповратни, сега беа само малечки молекули кои го растураа неговото разбирање за светот. „Како да ја разбирам оваа тишина?” си помисли, се оддалечувајќи од вревата на градот. „Или е ова се некој вид звуци кои постојат само во мојата глава?”
Токму во тој момент, се запре пред една стара клупа. На неа седеше една жена, која изгледаше како да нема причина да брза. Седеше мирно, со книги в раце, но изгледаше дека и таа живее во некој друг свет. Стефан, не знаејќи точно зошто, реши да се приближи. „Извинете,” рече, внимателно пристапувајќи кон неа. „Може ли да седнам?” Жената ја подигна главата и го погледна со блага насмевка. „Секако, седнете,” одговори таа, покажувајќи му на слободното место покрај себе. Стефан седна, чувствувајќи како тишината меѓу нив се исполни со тензии и неисполнети зборови. Не знаеше што да рече, но не можеше да побегне од чувството на чудна интуитивна потреба да ја разбере оваа жена. „Што читате?” ја праша. „Книга за егзистенцијализмот,” одговори таа, подигајќи ја книгата. „Еден од моите омилени автори. Дали сте запознаени со него?” „Да” рече Стефан, иако не беше сосема сигурен дали навистина ја разбрала целата длабочина на зборовите. „Читав некои дела, но не можам да кажам дека ја разбирам целата тежина на тоа. Некогаш чувствувам дека сме осудени на некоја своја тишина, свој затвор, во кој никој не може да ни помогне”. Жената го погледна со внимание, не брзајќи да одговори. „Можеби тоа е вистина”, рече, „но тоа е само дел од патот. Секој има своја верзија на оваа анксиозност. Само што понекогаш, кога се обидуваме да се ослободиме од неа, ја учиме дека таа не е непријател. Таа е дел од нас.” Тој ја погледна со ненадеен интерес. „Значи, не треба да ја избегнуваме?” – праша, сé уште обземен од сомнеж. „Не”, одговори таа, со мек, но сигурен тон. „Анксиозноста ни покажува дека постоиме, дека сме тука. Таа ни открива дека нашиот живот има смисла само ако се осмелиме да се соочиме со неизвесноста.” Стефан ги затвори очите за момент, обидувајќи се да ги насочи мислите. Тоа што го кажа жената му донесе ново осветлување. Беше како мракот да започнал да се одмолкнува, а на неговото место дојде нешто помалку обременувачко. Можеби не беше потребно да се ослободиме од анксиозноста. Можеби беше потребно само да ја прифатиме како дел од нас, како симбол на нашата слобода. „Значи, ако го прифатам тоа, ќе можам да живеам полесно?” праша, надевајќи се на некој вид одговор што ќе му го даде патот. „Не, не полесно,” рече таа, насмевнувајќи се. „Но полнокрвно. И тоа е нешто што многумина никогаш не го доживуваат — да се биде вистински жив, дури и кога не се знае каде ќе нè одведе патот.” Стефан седеше, во тишина, чувствувајќи дека нешто внатре во него почнува да се менува. Тежината која го обземаше почнуваше да се смајува. Анксиозноста не беше веќе негов непријател. Тоа беше неговото знаме на постоење, неговото сведоштво дека не е само прашина во Вселената — дека сè уште може да биде дел од нешто поголемо. Како да ја почувствуваше магијата на мигот, тој се насмевна, малку несигурно, но со ново разбирање. „Можеби и јас ќе се обидам да ја прифатам”- рече. Жената се насмевна и ја затвори книгата. „Тогаш, можеби, ќе најдеш нешто посилно од анксиозноста. Слободата да бидеш точно тоа што си.”
Тишината се раскина, но не беше непријатна. Противно на сѐ, Стефан почувствува мир. Мир кој беше длабок и сосема различен од мирот што го доживувал кога ги избегнувал своите чувства, кога се плашел од својата несигурност. Овој мир не доаѓаше од избегнување, туку од прифаќање — прифаќање на своите демони, на својата анксиозност, на самото постоење. Се насмевна, но не како некој кој се обидуваше да се убеди дека е добро. Ова беше насмевка што произлегуваше од длабокото разбирање дека е дел од нешто што не може да го контролира, но може да го доживее со целото своје битие.
„Колку време веќе сте тука?“ ја праша жената, како да го прескокнуваше најважното прашање, но сепак го поставуваше. „Долго,“ одговори таа со кратка пауза, како да размислуваше дали да открие повеќе. „Долго време. И, како што рече, на некој начин, сите ние сме на прагот на нешто. Тоа што го чувствуваш сега, е резултат на твојата свест дека стоиш на работ на нешто неописливо.“
– „Како да се излезе од тоа?“ праша Стефан, понекогаш верувајќи дека излегувањето е единственото решение за болката што ја чувствуваше. Жената се насмевна, сега со поголема топлина, но со малку носталгија во погледот. „Можеби не треба да излегуваш. Можеби треба само да си дозволиш да влезеш длабоко во тоа чувство. Не постои излез без влегување. Единствениот начин да се најде патот е да се запознаеш со самиот пат.“ Стефан ја погледна со изненаденост. Никогаш не размислувал на тој начин. Можеби дури ни не размислувал воопшто, туку само автоматски бегал од своите стравови и анксиозност, гледајќи ги како нешто што треба да се победи. „Не знам дали сум подготвен за тоа,“ рече тој, но гласот му беше поразличен. Не беше веќе изолиран и замрен. Беше отворен, скромен, барајќи одговори што доаѓаат не од некои книги, туку од самото битие. „Никој не е подготвен,“ рече таа, „но тоа не значи дека не можеш да почнеш. Почни само со мал чекор, тогаш ќе видиш дека другите доаѓаат сами. Ние често го сакаме животот да биде јасен и едноставен, но тој е многу повеќе од тоа. Еден ден ќе научиш дека убавината на животот лежи во неговата нејасност“. Стефан остана да ја слуша, но чувствуваше како однадвор нешто почнува да се менува. Тоа беше чувство на раст, како нешто да се крчеше во неговото срце, давајќи му сила да не биде толку заглавен во својата нескротлива анксиозност. Иако светот изгледаше неизвесен и хаотичен, сега во него постоеше нова димензија — димензија на свесност и прифаќање. „Мислите ли дека сме сите на некој начин сами во ова?“ праша тој, во потполна искреност, како да го поставува последното прашање кое му се наметнувало на ум. Жената ја подигна книгата и ја отвори на некоја насумична страница, како да ја бараше точната реченица. Кога ја нашла, го прочита: „Секој човек е осамен на свој начин, но вистинската осаменост доаѓа од избегнување на себе. И тогаш, кога ќе се соочиме со таа осаменост, ќе откриеме дека таа не е ништо друго туку патот до себеси.“
„И што да направам со тоа?“ праша Стефан, сега повеќе заинтересиран отколку претходно. „Само прифати го,“ одговори таа едноставно. „Осаменоста не е само болка. Таа е можност. Можност да се види нешто што е многу повеќе од тоа што се случува околу нас. И на крајот, самите ние сме одговорни за тоа што ќе избереме да видиме во својата осаменост“.
Таа стана од клупата, ја остави книгата на неа и го погледна Стефан со тивка насмевка. „Не заборавајте, никој не е навистина осамен ако избере да биде со себе“. Стефан ја гледаше како заминува, како да ја носи со себе сите одговори, а истовремено, останува само еден поглед назад, од кој почнуваше новото поглавје на неговото постоење.
Тишината на паркот повторно се врати, но овој пат не беше истата. Стефан чувствуваше дека сега, по долго време, нешто се менуваше во него. Тој не беше сам. И, можеби, тој немаше да побегне од својата анксиозност. Наместо тоа, ќе ја разбере, ќе ја прифати како важен дел од неговиот пат. Светот изгледаше поинаку. Како да имаше нова светлина во него. И можеби тоа беше првиот чекор.
